İstemi Kağan

Göktürk İmparatorluğu hükümdarıdır. Göktürk İmparatorluğu’nun (552-745) kurucusu olan Bumin Kağan’ın kardeşidir. Bumin Kağan (552-553), Avarlara isyan ettiğinde İstemi, on boyun başında olarak ona yardım etti. Göktürk İmparatorluğu kurulunca Bumin, Doğu Göktürk Hakanı, İstemi de Batı Göktürk Yabgusu oldu. Bumin’in 553 yılında ölümüyle İstemi Büyük Göktürk Kağanı seçildi. 576 tarihinde ölümüne kadar kağanlık yaptı.

İstemi Kağan, Göktürk İmparatorluğu’nun batısındaki Ak Hun İmparatorluğu ile 563-567 yılları arasında savaşıp onları yendi. Bütün Mâverâünnehir’i ele geçirip Sasani Devleti (224-651) ile komşu oldu. Batı Göktürkler, İli Irmağı boyu merkez olmak üzere; Kâşgar, Kulca, Cu Irmağı boyu, Issık Gölü ve Aral Gölü çevresinden Hazar Denizi’ne kadar genişlediler. İlk önce Sasani hükümdarı Hüsrev Nûşirevân (531-579), sonra da Bizans İmparatoru İkinci Justinianus (556-578) ile diplomatik münasebetler kurup, siyasi ve ticari münasebette bulundular. Ak Hunlara karşı Nûşirevân’la dost geçinen İstemi Kağan, ona kızını verdi. Sasanilerin batıya ipek taşımacılığını durdurması üzerine, aralarında anlaşmazlık çıktı. Bu yüzden Sasanilere karşı Bizanslılarla ticarî ve siyasi ittifak tesis edildi.

İranlılardan ya ipek yolunu açması yada Göktürk İmparatorluğu’na haraç vermesi istendi. Haraç isteği reddedilen İstemi Kağan, elçilerinin de zehirlenmesi üzerine, İran’a karşı sefer hazırlıklarına başladı. Bu durumu haber alan Sasaniler, ticaret yolunu açmayı ve haraç vermeyi kabul ettiler. Bilâhare ortaya çıkan Sasani-Bizans çatışması (571-590) sırasında, Sasanilerin zayıf düşmesinden de istifade eden İstemi Kağan, Azerbaycan taraflarını ele geçirdi. İstemi Kağan’ın 576 yılında ölümünden sonra yerine oğlu Tardu geçti.