İsa Yusuf Alptekin

İsa Yusuf Alptekin, Çin Cumhuriyeti’nin ilk döneminde Uygur siyasetçisi ve Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin genel sekreteridir. 1901 yılında Doğu Türkistan’ın Kaşgar vilayetine bağlı Yenihisar kasabasında doğdu. Öğrenimini Doğu Türkistan’da tamamladıktan sonra çeşitli memuriyet görevlerinde bulundu. Sincan Eyaleti’ne memur olarak görev yapmış ve 1926 yılında Sovyetler Birliği’ne Andican konsolosluğuna yazıcı olarak gönderilmiştir. Orada milli mücadele taraftarlarıyla bağlantı kurar.

1931’de Hoca Niyaz tarafından başlatılan ayaklanma (Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti) sırasında Kuomintang’a yanaşmış ve Sincan Eyaleti valisinin zulmü hakkında Çin hükümetine anlatardı. Bu durumun önlenmesini, aksi takdirde ayaklanmanın yayılacağını, Sovyetlerin işgalinin sözkonusu olacağını anlattı. Nankin’de dergilerini çıkararak Doğu Türkistan’ın özerklik haklarını genişleştirmeye çalıştı. 1936 yılında Çin Cumhuriyeti meclisi üyeliğine seçildi.

1944’de İli’de başlayan ayaklanma (Doğu Türkistan Cumhuriyeti) neticesi kurulan hükümete girmesini ilgililer istemedi. Ancak 3 yıl sonra Kuomintang’ın temsilcisi olarak Doğu Türkistan hükümetine girdi ve genel sekreterliğine getirildi. 1949’da Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun Doğu Türkistan’da konuşlandırılması ile birlikte o günkü Hindistan’ın Keşmir eyaletine sığınır. 1954 yılında Türkiye ‘ye geçti. Türkiye’ye gelir gelmez İstanbul’da Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyetini kurarak, Shärqiy Türkistan awaz (Doğu Türkistan Sesi) dergisini çıkararak Doğu Türkistan sorununun dünya kamuoyuna anlatılmasında yoğunlaştırdı.

Yabancı ülke yöneticileri nezdinde olduğu kadar Türkiye hükümetleri nezdinde de Doğu Türkistan davasının anlatılması için mücadele verdi. Parti liderleri, Başbakan ve Cumhurbaşkanlarıyla görüştü. Bir konuşmasında, “Gönül arzu eder ki, Türkistan meselesinin halledilmesi davasında öncülük şerefi, Türkiye’nin hakkı olsun….” diyen İsa Yusuf Alptekin, 17 Aralık 1995 gecesi öldü.