Bumin Kağan

Göktürk İmparatorluğu’nun kurucusu ve ilk hükümdarıdır. Göktürkler tarih sahnesine çıktıkları sıralarda Juan-Juanlara tâbi olarak, Altay Dağları’nda geleneksel sanatları demircilikle uğraşıyorlar ve bu devlete silah imal ediyorlardı. Devrin Çin yıllıklarından, Göktürklerin bu sıralarda da dağınık halde bulunmadıkları ve federatif bir mahiyette Juan-Juanlara bağlı oldukları görülmektedir. Nitekim Tu-wa adlı başbuğun yerine hanedanın başına geçen Bumin, 534 yılında Kuzey-Tabgaç idarecileriyle siyasi münasebet kurdu. 542’de akıncıların başında Huagn-ho Nehri yakınlarına kadar ilerledi. 546’da Juan-juan Devletine karşı ayaklanan Tölesleri itaat altına aldı. Bu başarısından sonra Juan-juan Devleti hükümdarı ile eş değerde olduğunu göstermek maksadıyla kızına talip oldu. Ancak bu isteğinin kabaca reddedilmesi üzerine üst üste vurduğu darbelerle Juan-Juan Devleti’ni çökertip arazisini tamamen hâkimiyeti altına aldı. İl-kağan unvanını alarak tahta çıktıktan sonra eski Büyük Hun İmparatorluğu başkenti Ötüken’i ele geçirerek devlet merkezi yaptı (552).

Bumin Kağan, hükümdarlığını ilan ettikten sonra, küçük kardeşi İstemi’ye, Yabgu unvanıyla ülkenin batı kanadının idaresini verdi. İstemi Han, yeni yerler fethederek Batı Göktürk Kağanlığı’nın temellerini atarken, Bumin Kağan, tahta çıktığı yıl içerisinde öldü. Yerine, oğlu Kolo (Kara) ve bunun genç yaşta ölümü üzerine de diğer oğlu Mukan Kağan geçti.